​GVO

Od 2002 roku w Europie, a od 2004 roku w Polsce obowiązują w branży motoryzacyjnej przepisy tzw. „wyłączeń blokowych”, nazywane zwyczajowo przepisami GVO (skrót niemiecki) lub BER (skrót angielski). Są to przepisy o randze rozporządzeń Komisji Europejskiej - pierwsze nr 1400/2002, zostało zastąpione przez nr 461/2010.
Oto przydatne dla profesjonalistów linki do tekstów tych przepisów lub do ich opisów:

• Broszura Wyjaśniająca Komisji Europejskiej do GVO 1400/2002 (w zakresie części zamiennych patrz: wstęp do Rozdziału 7 oraz odpowiedzi na Pytania nr 97, 101 i 102)
• Rozporządzenie Komisji Europejskiej GVO 461/2010
• Uzupełniające Wytyczne Komisji Europejskiej do GVO 461/2010
• FAQ do GVO 461/2010

Przepisy GVO zagwarantowały szerszy zakres wolnej konkurencji w branży motoryzacyjnej, ograniczyły monopol producentów aut i sieci dealerskich w zakresie dystrybucji części zamiennych i usług serwisowych oraz po raz pierwszy wprowadziły do obiegu prawnego definicje części zamiennych oryginalnych oraz części zamiennych porównywalnej jakości.

Oznaczenia części zamiennych

Bezpośrednio po wprowadzeniu nowych przepisów GVO w Europie, w roku 2005 polscy dystrybutorzy części zamiennych karoserii (alfabetycznie) Auto-Elements, Bhmd, Inter-Cars i Polcar, wraz z firmami ubezpieczeniowymi PZU S.A. i Warta S.A., uzgodnili stosowanie wspólnych oznaczeń literowych w bazach danych dla poszczególnych kategorii jakości części zamiennych wg GVO. Zaproponowany wówczas system oznaczeń literowych przyjął się na rynku motoryzacyjnym, ułatwiając wzajemną wymianę informacji, następnie został wprowadzony do systemów kalkulacji szkód Audatex, Eurotax i DAT.
Od roku 2014 podobny system oznaczeń dla poszczególnych kategorii jakości części zamiennych stosowanych w powypadkowych naprawach ubezpieczeniowych oficjalnie wprowadziła do obiegu prawnego w Polsce Komisja Nadzoru Finansowego. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) najpierw wydała:

• Wytyczne KNF dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych z roku 2014 (nazewnictwo i oznaczenia części zamiennych - patrz Rozdział II, strona 6),

a następnie zastąpiła je dokumentem:

• Rekomendacje KNF dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych z roku 2022 (nazewnictwo i oznaczenia części zamiennych - patrz Rozdział II, strona 5).

===

Najbardziej podstawowy system oznaczeń jakości części zamiennych, kompatybilny z GVO i podtrzymany przez Komisję Nadzoru Finansowego, obejmuje 3 kategorie jakości i 3 symbole:

• [O] to oryginalne części zamienne dystrybuowane w opakowaniach producentów samochodów (np. Ford, Renault, Volkswagen, Toyota itd. itp.), w polskim żargonie motoryzacyjnym to tzw. części oryginalne-serwisowe
  (w literaturze anglosaskiej oznaczane zwykle jako OE, a w dokumentach unijnych jako OEM - odpowiednio od "Original Equipment / Manufacturer"),
• [Q] to oryginalne części zamienne pochodzące z sieci dystrybucji ich faktycznych producentów na tzw. pierwszy montaż i sprzedawane w ich opakowaniach (np. produkty Magneti-Marelli, Valeo, Hella, Bosch itd. itp.), w polskim żargonie motoryzacyjnym to tzw. części pierwszomontażowe
  (w literaturze anglosaskiej oznaczane zwykle jako OEM, w dokumentach unijnych jako OES - odpowiednio od „Original Equipment Manufacturer/Supplier”),
• [P] to tzw. części zamienne porównywalnej jakości, czyli części co do których producenci lub dostawcy mogą złożyć oświadczenie, że ich jakość odpowiada częściom oryginalnym, w polskim żargonie motoryzacyjnym powszechnie, choć niekoniecznie ściśle, nazywane zamiennikami
  (a w literaturze anglojęzycznej oznaczane zwykle AM, od "After Market").

===

Zainteresowani bardziej precyzyjnym omówieniem zagadnień jakości części zamiennych, definicji i oznaczeń mogą posłużyć się dodatkowo linkami:

• Opracowanie PIMOT z roku 2015 (zwłaszcza tabele 1, 2, 3, 4 ze stron 7-8)
• Zestawienie zbiorcze sporządzone dla potrzeb konferencji Forum Ubezpieczeń Komunikacyjnych 2016 i 2018

==

W codziennej komunikacji pomiędzy ubezpieczycielami, dostawcami i warsztatami, istotne może być następujące nazewnictwo zbiorcze, łączące kategorie jakości w grupy:

• "części oryginalne" to obie kategorie [O] i [Q], natomiast [P] to "części zamiennikowe"
• [O] to części "oryginalne-serwisowe" (ich źródłem pierwotnym są producenci i sieci dystrybucji poszczególnych marek samochodów w różnych krajach), natomiast łącznie [Q] i [P] to "części alternatywne" lub "części aftermarketowe" (ich źródłem na rynku są niezależne hurtownie aftermarketowe)

==

W przypadku części [P] podział co do ich jakości czy pochodzenia jest w kontaktach dostawców z warsztatami dodatkowo uszczegółowiany (przepisy GVO taki dodatkowy podział dopuszczają, natomiast Komisja Nadzoru Finansowego go nie uwzględniła). Najczęściej stosuje się wtedy oznaczenia z porozumienia dystrybutorów z roku 2005, mianowicie:

• [PT] i [PC] – części zamienne o porównywalnej jakości, które poddano badaniom technicznym i/lub opatrzono certyfikatem jakości, wydanym przez niezależną od producenta jednostkę badawczą, np. brytyjski Institute Thatcham, hiszpański Centro Zaragoza, niemiecki TÜV czy inne laboratorium,
• [PJ] – część zamienna o porównywalnej jakości, której dystrybutor samodzielnie nadał dodatkowo status „polecana”
  (uwaga: ponieważ nadawanie częściom "polecanym" oznaczania [PJ] nie jest oparte o precyzyjne kryteria, dlatego Auto-Elements ogranicza w swoich bazach jego stosowanie do sytuacji, gdy w ofercie ma równocześnie do wyboru zamiennik "lepszy" i "gorszy" i chce wskazać, który jest "lepszy"; natomiast w przypadku gdy dystrybutor oznacza większość swojej oferty [P] symbolem [PJ], wiarygodność takiej informacji zostaje zdewaluowana)

==

W obiegu informacyjnym pojawia się także oznaczenie [Z] dla tych części zamiennikowych, których nie można zaliczyć do części porównywalnej jakości i które w zasadzie nie powinny być stosowane do napraw, a już zwłaszcza do napraw finansowanych z ubezpieczenia.

​ Wpływ GVO na rynek likwidacji szkód ubezpieczeniowych

Ubezpieczyciele od chwili wprowadzenia europejskich przepisów GVO i wynikającego z nich podziału części zamiennych na różne kategorie jakości [O-Q-P], wykazują dużą aktywność w takim wykorzystywaniu nowych przepisów w procedurach likwidacji szkód aby ograniczać wysokości odszkodowań za naprawy.
Dokładnie po przeciwnej stronie sporu stoją coraz popularniejsze kancelarie odszkodowawcze. Pracują one w systemach prowizyjnych lub skupują roszczenia poszkodowanych i starają się na drodze prawnej uzyskiwać od ubezpieczycieli jak najwyższe odszkodowania, niezależne od faktu czy samochód został w ogóle naprawiony, a jeśli tak, to w jaki sposób i z użyciem jakich części [O-Q-P].
Niełatwo znaleźć swoje miejsce pośrodku tego sporu tym warsztatom i serwisom blacharsko-lakierniczym, które chcą spokojnie pracować, inwestować w rozwój i wykonywać solidne naprawy samochodów, bez obaw o rachunek ekonomiczny działalności gospodarczej. Tu zamieszczono linki do dwóch materiałów, zawierających przekrojowe opisy występujących na rynku trendów i zjawisk:

• "Rynek ubezpieczeniowych napraw powypadkowych - trendy i zmiany, prawo i praktyka", artykuł w magazynie WB-L, 2017

• "Rynek likwidacji szkód - co to jest consensus i jak do niego dążyć", artykuł w magazynie WB-L, 2018